باسمه تعالی
شرحی بر واژه عرفانی نفس مطمئنه
نفس مطمئنه
آن کس که دلش عشق جانان دارد
همواره دلش مهر یزدان دارد
فارغ ز غم است و اضطراب واهی
نوری ز خدا و لطف سبحان دارد
باسمه تعالی
نفس مطمئنه
-
آن کس که دلش عشق جانان دارد
- این مصرع به شخصیتی اشاره دارد که دل و جانش با عشق الهی و معشوق حقیقی پیوند خورده است. «جانان» در اینجا اشاره به خداوند یا معشوقی است که کمال مطلق و سرچشمهی عشق است. چنین فردی تنها دل در گرو معشوق حقیقی دارد و هیچ چیز دیگر نمیتواند او را از این عشق فراگیر و جاودانه منحرف کند.
-
همواره دلش مهر یزدان دارد
- در این مصرع، «یزدان» که یکی از اسامیخداوند است، به معنای «نیکوکار» یا «آفرینندهی نیکو» است. فردی که دلش همیشه پر از مهر یزدان است، یعنی همیشه از محبت و عشق الهی بهرهمند است و این مهر الهی در قلبش جریان دارد. این مهر به او آرامش، هدایت و پاکی میدهد.
-
فارغ ز غم است و اضطراب واهی
- این مصرع اشاره به حالت فردی دارد که از اضطرابهای بیاساس و غمهای دنیوی آزاد است. چنین شخصی در پی حقیقت است و هیچگونه دلنگرانی بیمعنی نمیتواند او را تحت تاثیر قرار دهد. او از دغدغههای فانی و گذرا بینیاز است و در آرامش درونی است.
-
نوری ز خدا و لطف سبحان دارد
- در این مصرع، اشاره به الهام و روشنایی معنوی است که از سوی خداوند به دل شخص میتابد. «نوری از خدا» به معنای هدایت و روشنایی است که فرد در پیوند با خداوند دریافت میکند. «لطف سبحان» به معنای لطف و رحمت بیپایان خداوند است که به چنین فردی درک و هدایت معنوی میدهد. این نور و لطف باعث آرامش و اطمینان در دل شخص میشود و او را از هر گونه تردید و سردرگمیبیرون میآورد.
این شعر به طور کلی توصیفکنندهی ویژگیهای فردی است که بهطور کامل از خداوند و عشق به او بهرهمند است و در کنار این عشق، از نور و رحمت الهی برخوردار است که او را از هر گونه اضطراب و نگرانی بیاساس آزاد میسازد.
تهیه و تنظیم
دکتر علی رجالی