رسالت

باسمه تعالی
نفس مُلْهَمه
این چه نفسی است که آرام کند سودا را
می‌برد از دلِ من وسوسه و غم‌ها را
می‌نماید ره حق، در دل و بر احوالم
ملهمه هدیه‌ی یزدان بُوَد و تقوا را

نفس مُلْهَمه در عرفان اسلامی

در عرفان اسلامی، نفس مُلْهَمهیکی از مراتب سیر و سلوک الی‌الله است که در آن، نفس انسان به حالت دریافت الهامات و اشراقات ربانینائل می‌شود. این مرتبه، حد واسط بین نفس لوّامه(که انسان را سرزنش می‌کند) و نفس مطمئنه(که به آرامش کامل رسیده است) محسوب می‌شود. در این مرحله، فرد همچنان درگیر کشمکش میان خیر و شر است، اما تمایل او به نیکی و تقوا قوی‌تر شده و زمینه‌ی دریافت نور هدایت الهی در او فراهم می‌شود.

این مفهوم برگرفته از آیه ۸ سوره شمس است:

"فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا"
(پس [خدا] فجور و تقوا را به او الهام کرد.)

در این آیه، الهام به‌معنای نوعی آگاهی درونی و شناخت فطری از خیر و شر است که خداوند در وجود انسان قرار داده است. این مرحله از نفس نشان‌دهنده‌ی آن است که سالک پس از مجاهده‌ی فراوان، به مقام درک و شهود حقایق الهی رسیده و می‌تواند الهامات الهی را دریافت کند.

مراتب نفس در عرفان و جایگاه نفس مُلْهَمه

بر اساس آموزه‌های اسلامی‌و عرفانی، نفس انسانی دارای هفت مرتبه‌ی اصلیاست که مسیر تکامل معنوی را نشان می‌دهند:

1. نفس امّاره→ نفسی که انسان را به گناه و شهوات فرمان می‌دهد.
2. نفس لوّامه→ نفسی که انسان را پس از گناه سرزنش می‌کند و او را به توبه فرامی‌خواند.
3. نفس مُلْهَمه→ نفسی که به الهامات الهی دست یافته و بین فجور و تقوا تمایز قائل می‌شود.
4. نفس مطمئنه→ نفسی که به آرامش الهی رسیده و تسلیم اراده‌ی خداوند شده است.
5. نفس راضیه→ نفسی که از مقام تسلیم به مقام رضایت از قضا و قدر الهیرسیده است.
6. نفس مرضیه→ نفسی که نه‌تنها خود راضی است، بلکه خداوند نیز از او راضی است.
7. نفس کامله→ بالاترین مرتبه‌ی نفس که به مقام فنا فی‌اللهو بقا بالله می‌رسد.

نفس مُلْهَمه در این سیر، نقطه‌ی گذار از مجاهده‌ی شدید نفس به سوی دریافت الهامات الهی است.

ویژگی‌های نفس مُلْهَمه در عرفان اسلامی

1. الهام از سوی خداوند

   • نفس در این مرتبه، الهامات الهی را دریافت می‌کند و به درک بالاتری از حقیقت می‌رسد.

2. تمایز بین خیر و شر

   • انسان در این مرحله، توانایی تفکیک بین فجور (فساد و انحراف) و تقوا (پاکی و پرهیزگاری) را پیدا می‌کند.

3. میل به طهارت و پاکی باطنی

   • فرد در این مرحله از شهوات و خواسته‌های نفسانی فاصله می‌گیرد و به تزکیه‌ی نفس تمایل بیشتری دارد.

4. جهاد مداوم با وسوسه‌های نفسانی

   • نفس امّاره همچنان در تلاش است تا سالک را از مسیر خارج کند، اما در این مرحله، سالک قدرت بیشتری در مهار آن دارد.

5. آمادگی برای پذیرش نور معرفت

   • فرد در این مرتبه، وارد دنیای مکاشفه و شهود می‌شود و حقایقی را که پیش‌تر برای او پنهان بودند، آشکارا درک می‌کند.

نفس مُلْهَمه در مسیر سلوک عرفانی

alirejali.blog.ir